Baş Ağrısı Nedir, Çeşitleri Nelerdir?
İnsanlık tarihi boyunca en sık görülen sağlık sorunlarından biri olan baş ağrısı, her toplumda ve her cinsiyetten kişide yakınmalara yol açan bir rahatsızlıktır. Toplumun yaklaşık olarak yarısını etkileyen baş ağrısı, erkeklere kıyasla kadınlarda daha sık görülür.
Baş çevresinde ağrıya duyarlı, baş ve boyun kasları, kulak, burun, boğaz, kemik zarı olarak bilinen periost, atardamar ve toplardamar gibi pek çok doku, organ ve sinir bulunur. Tüm bu yapıların basıya uğraması, yer değiştirmesi, kasılması ya da gevşemesi, ağrıya duyarlı sinirlerin etkilenmesine yol açabilir. Kişinin hayat kalitesinin düşmesine neden olan baş ağrısı çeşitleri, Uluslararası Baş Ağrısı Derneği tarafından primer baş ağrısı ve sekonder baş ağrısı olmak üzere iki gruba ayrılır. Toplam 14 ana grup ve yüzden fazla alt grupla sınıflandırılan baş ağrıları, oldukça geniş bir yelpazede yer alsa da tüm baş ağrılarının yaklaşık olarak %90’ı migren ve gerilim tipi baş ağrısı kaynaklıdır. Baş ağrısı bölgeleri ve sebepleri konusuna geçmeden önce baş ağrısı nedir sorusu yanıtlanmalıdır.
Baş Ağrısı Nedir?
Hemen herkesin hayatının bir döneminde yalnızca bir kez olsa bile yaşadığı baş ağrısı, toplumda en sık görülen şikayetlerden biridir. Kafanın herhangi bir kısmında başlayabilen ağrı hissi, kişinin kafasının bir bölümünde olabileceği gibi tamamında da görülebilir. Sıkıştırıcı ve zonklayıcı tiplerde de oluşan baş ağrısı, kişinin günlük faaliyetlerini yapmasına engel olabilecek kadar şiddetli olabilir. Baş ağrılarının yaklaşık %90’ı primer baş ağrısı sınıfında yer alır. Primer baş ağrısı, başka bir hastalıkla alakası olmaksızın oluşan ve doğrudan baş ağrısı tablosuyla gelişen baş ağrılarıdır. Migren, küme baş ağrısı ve gerilim tipi baş ağrısı türleri, primer baş ağrısına örnek gösterilebilir. Sekonder baş ağrıları ise nedeni bilinen farklı bir hastalığa bağlı olarak görülür. Farklı bir deyişle sekonder baş ağrıları, beyin damar hastalıkları, beyin tümörleri, menenjit, sinir sistemi hastalıkları, sinüzit, enfeksiyon, göz hastalıkları gibi rahatsızlıklara bağlı olarak görülür. Primer ve sekonder baş ağrıları bu şekilde açıklanabilir. Sıklıkla sorulan “Baş ağrısı çeşitleri nelerdir?” sorusunun yanıtı ise daha geniş çerçevede değerlendirilir.
Baş Ağrısı Çeşitleri Nelerdir?
Baş ağrısı pek çok farklı rahatsızlıktan ve etkenden dolayı oluşabilir. Yaygın olarak görülen baş ağrısı tipleri şu şekilde sıralanabilir:
• Migren: Baş ağrılarının yaygın sebeplerinden biri olan migren, yaşam kalitesini olumsuz etkileyen baş ağrısı tiplerinin başında gelir. Auralı ve aurasız olmak üzere iki farklı türü bulunan migrenin, yaygın olarak görülen türü, aurasız migrendir. Migren hastalarında sıklıkla tek taraflı baş ağrısı görülür Zonklayıcı nitelikte olan ağrı, ataklar ya da farklı bir deyişle krizler hâlinde görülür. Migren ağrısı fiziksel aktiviteyle birlikte artış gösterirken kişide, ışık ve ses duyarlılığı da görülür. Çocukluk, ergenlik ya da yetişkinlik döneminde ortaya çıkabilir. Genetik yatkınlığın ön planda olduğu migrende çevresel faktörler de etkilidir. Yükseklik değişiklikleri, hava kirliliği, ışık, gürültü, koku, açlık, uykusuzluk ya da fazla uyku, çikolata, kuru yemiş gibi yiyecek ve bazı içecekler, ısı, nem ve basınç değişiklikleri, lodos gibi etkenler, migreni tetikleyebilir. Ayrıca kadınlarda menstrüel dönemde oluşan hormonal değişimler ve doğum kontrol hapı kullanımı da migreni tetikleyen faktörler arasında yer alır. Ataklar hâlinde görülen migren ağrısı, 4 ile 72 saat boyunca sürer. Auralı migrende ise kişi, görüşünde parlak ışıklar, zig zag şeklinde çizgilerden şikayetçidir.
• Gerilim Tipi Baş Ağrısı: Çok nadir olarak tek taraflı olabilen gerilim tipi baş ağrısı, çoğunlukla tüm başı etkiler. Kafanın arkasından öne doğru yayılım gösteren ağrı, kafanın tepe noktasında etkilidir. Bulantı ve kusma gibi belirtilere yol açmayan ağrı, hafif şiddetlidir. Başta ağrılık, sıkıştırma ve basınç hissi gibi yakınmalara yol açan gerilim tipi baş ağrısı, çoğunlukla detaycı kişilerde görülür. Stres, son derece etkilidir.
• Küme Baş Ağrısı: Çok şiddetli ağrılara yol açan küme baş ağrısı, genellikle oyucu baş ağrısı ya da bıçak saplanır gibi ağrı, türünde yakınmalara yol açar. Halk arasında yarım baş ağrısı olarak da tabir edilen tek taraflı ağrı ile karakterize olan küme baş ağrısı, göz ve şakak bölgesinde ağrıya neden olur. Ağrının olduğu taraftaki gözün sulanmasına, kızarmasına yol açar. Soğuk ve aşırı terleme ile karakterize olan ağrı, bulantıya neden olur. Dayanılması güç ağrıya neden olan küme baş ağrısı, tüm yıl boyunca farklı zamanlarda görülebileceği gibi dönemsel olarak da görülebilir. Genellikle sonbaharda görülen ağrı, her gün ya da gün aşırı olarak, hep aynı saatlerde tekrarlar. Bazı günlerde atak sayısı 8’e kadar çıkabilir. Kadınlara kıyasla erkeklerde çok daha sık görülen ağrı türü, çoğunlukla 20 ile 40 yaş arasındaki kişileri etkiler. Şiddetli ve tek taraflı baş ağrısı neden olur sorusunun yanıtı küme baş ağrısı olabilir.
Ağrı Yerine Göre Baş Ağrısı Çeşitleri Nelerdir?
Baş ağrısı çeşitleri ve bölgeleri şu şekilde sınıflandırılabilir:
• Migren: Genellikle başın tek tarafında olan migren ağrıları, orta ya da yüksek şiddette ve zonklayıcı özelliktedir. Şiddetli baş ağrısı ve mide bulantısı gibi yakınmaların yanı sıra baş ağrısına bağlı olarak kusma da görülebilir. Ağrı, fiziksel aktiviteyle artış gösterir ve kişi ışığa ve sese karşı hassaslaşır. Migren tipi baş ağrılarının %10’unu oluşturan auralı migrende hasta, görmenin bulanıklaşması ve belirli bir alanda görme kaybı gibi şikayetlerden yakınabileceği gibi parlak ışık ve zig zag çizgiler de görebilir. Ayrıca kol ve bacaklarda uyuşma, baş dönmesi ve konuşma bozukluğu da görülebilir.
• Gerilim Tipi Baş Ağrısı: Baş çevresinde sıkışma şeklinde ağrıya neden olan gerilim tipi baş ağrısı, genellikle stres ve yorgunlukla bağlantılıdır.
• Küme Baş Ağrısı: Uykudan uyandıran baş ağrısı nedir, sorusunun yanıtlarından biri olan küme baş ağrısı, tek tarafta hissedilen, göz çevresinde ve şakaklarda yoğunlaşan ağrı ile karakterizedir. Gözün kızarmasına, sulanmasına ve göz kapağının düşmesine neden olabilir.
• Tansiyona Bağlı Baş Ağrısı: Yoğun olarak ense bölgesinde hissedilen ağrı, tansiyonun yükselmesiyle ilişkilidir. Ağrıya sıklıkla bulantı eşlik eder.
Baş Ağrısı Neden Olur?
Baş ağrısının oluşma sebepleri, baş ağrısının tipine göre farklılık gösterir. Primer baş ağrıları, çoğunlukla genetik geçişlidir ve çevresel faktörlerden etkilenir. Beyin damarlarında genişlemeye ve kimyasal değişimlere bağlı olarak da oluşan baş ağrıların neden kaynaklandığının söylenebilmesi için öncelikle hastanın öyküsünün dinlenmesi ve muayene edilmesi gerekir. Sekonder tip baş ağrılarında da altta yatan odak hastalığın tanısının koyulması gerekir. Enfeksiyon, hipertansiyon, anevrizma, damar tıkanıklığı ve tümör varlığı sekonder baş ağrısına yol açabilir. Sürekli baş ağrısı ve hâlsizlik varlığında da sekonder bir hastalığın varlığı mutlaka araştırılmalıdır. Bu yüzden hekim tanıyı netleştirmek için gerekli gördüğünde ek laboratuvar testleri ve radyolojik görüntüleme tetkikleri isteyebilir.
TMJ Baş Ağrısı Nedir?
Temporomandibular Eklem Disfonksiyonu (TMJ), migren tipi baş ağrısına benzer şiddette olması nedeniyle bu rahatsızlıkla karıştırılabilir. Ancak baş ağrısı, TMJ rahatsızlığında görülen belirtilerden yalnızca biridir. Farklı bir deyişle Temporomandibular eklem disfonksiyonu varlığında baş ağrısına ek olarak, diş, kulak ve göz ağrıları da görülebilir. Ayrıca baş dönmesi ve kulak çınlaması da TMJ rahatsızlığı ile karakterizedir. Travma, uzun süren diş tedavileri, diş sıkma ve diş gıcırdatma alışkanlıkları, MJT baş ağrısı nedenleri arasında sayılabilir. "TMJ Nedir?" sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.
Baş Ağrısı Şikayetiyle Ne Zaman Hekime Başvurulmalı?
Ağrının sürekli ve artan şiddette olmasının yanı sıra hissedilen ağrının, kişinin şimdiye kadar hissettiği en şiddetli ağrı olması durumunda da mutlaka hekime başvurulmalıdır. Ağrının şiddeti, ışık, ses ya da fiziksel aktivite gibi etkenlere bağlı olarak artıyorsa, mevcut tedaviye rağmen ağrının şiddeti ve şekli değiştiyse, tüm bunların yanı sıra baş ağrısı, kişinin günlük hayatını olumsuz etkiliyorsa kişi, mevcut rahatsızlığın tanısının koyulması ve uygun tedavinin düzenlenmesi için hekime görünmelidir.
Baş Ağrısı İçin Hangi Doktora Gidilir?
Migren, gerilim tipi baş ağrısı, küme baş ağrısı ve diğer nedenlere bağlı olarak gelişen tüm baş ağrısı tipleri, nöroloji bölümünü ilgilendiren hastalıklardır. Kişinin yaşam kalitesinin bir hayli düşmesine neden olan farklı türdeki baş ağrıları, nörologlar tarafından muayene edilir ve uygun tedavi düzenlenir. Baş ağrısı şikayeti olan kişilerin sıklıkla sorduğu “Baş ağrısı için hangi doktora gidilir? veya “Baş ağrısına hangi bölüm bakar?” gibi sorular, bu şekilde yanıtlanabilir.
Baş Ağrısı Tedavisi Bursa
Baş ağrısı tedavisi Bursa, baş ağrısı tiplerinin belirlenmesinin ardından baş ağrısı şikayetinin giderilmesine yönelik uygulanan tedavi çeşitlerini kapsar. Baş ağrısı, tarih boyunca sıklıkla görülen sağlık problemlerinden biridir. Toplumun %50'si baş ağrısı problemi yaşar ve kadınlarda görülme oranı daha yüksektir. Baş ağrısının devam eden ve artış gösteren karakterde olması ya da şimdiye kadar duyulan en şiddetli ağrı olarak tanımlanması durumunda mutlaka vakit kaybetmeden hekime başvurulmalıdır. Baş ağrısı tedavisi Bursa için bir nöroloji uzmanı ile iletişime geçebilirsiniz.
Baş Ağrısı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Baş ağrısı hakkında sık sorulan soruları ve cevaplarını bu bölümde bulabilirsiniz.
Baş ağrısına ne iyi gelir?
Baş ağrısı çeken kişilerin sıvı alımını arttırması önemlidir. Ayrıca duş almak, baş bölgesine kısa süre ile soğuk kompres yapmak, ortamı havalandırmak, şakak bölgesine masaj yaptırmak ve uyumak, baş ağrısının geçmesine yardımcı olabilir. Sigara, alkol ve kafein tüketimi de baş ağrısını tetikleyebilir. Bu yüzden bu ürünlerden uzak durmak da baş ağrısına iyi gelebilir.
Baş ağrısı nasıl geçer?
Baş ağrısı pek çok farklı sebepten oluşabilir. Bu yüzden baş ağrısının tedavisinde pek çok farklı ilaç kullanılır. Baş ağrısından kurtulmak için öncelikle baş ağrısının türünün ve tetikleyicisinin belirlenmesi için bir nöroloji uzmanına muayene olunmalıdır.
İlaçsız baş ağrısı nasıl geçer?
Baş ağrısının oluşumunu engellemek, bazı durumlarda baş ağrısını geçirmekten daha kolaydır. Bu yüzden kişi özelinde baş ağrısını neyin tetiklediğinin belirlenmesi önemlidir. Genel olarak, uyku düzeni oluşturmak, bol sıvı tüketmek, düzenli ve dengeli beslenmek, egzersiz yapmak, ortamı sık sık havalandırmak baş ağrısı oluşumunu önleyen etkenler arasındadır. Ancak baş ağrısı oluştuğunda, baş ağrısını ilaçsız geçirmek için masaj yöntemlerinden, solunum egzersizlerinden, bazı bitki çaylarından faydalanılabilir. Gürültüden uzak kalmak, aşırı ya da yetersiz aydınlatılmış ortamlardan uzaklaşmak, açık havaya çıkmak baş ağrısının geçmesini sağlayabilir.
B12 eksikliği baş ağrısı yapar mı?
Bazı durumlarda B12 vitamin eksikliğine bağlı olarak baş ağrısı ve zihinsel yorgunluk görülebilir. Ancak tek başına B12 vitamini alımını artırılması baş ağrısı şikâyetini geçirme konusunda yetersiz olabilir. Baş ağrısının neden kaynaklandığının belirlenmesi, baş ağrısı şikâyetinin geçirilmesi ve önlenmesi için son derece önemlidir.
Hangi baş ağrısında doktora gidilir?
Baş ağrısı dönem dönem hemen herkesin tecrübe ettiği yakınmalardan biridir. Baş ağrısı şikâyetinin sık tekrarlaması, kişinin yaşam kalitesini düşürmesi, şiddetli olması, uzun sürmesi gibi durumlarda mutlaka nöroloji uzmanına muayene olunmalıdır. Baş ağrısının fiziksel bir aktivite sırasında başlaması, baş ağrısına ek olarak bulantı, kusma, bilinç bulanıklığı, vücudun bir tarafında güç kaybı, uyuşma, görme bozukluğu, ateş, ense sertliği, denge kaybı, dilin peltekleşmesi gibi ek semptomlar varsa, yaşanan baş ağrısı şimdiye kadar yaşanan en şiddetli baş ağrısıysa mutlaka en yakın sağlık kuruluşunun acil servisine başvurulmalıdır.
Kaç çeşit baş ağrısı vardır?
Baş ağrısının yüzlerce farklı tipi bulunur. Uluslararası Baş Ağrısı Derneği tarafından tüm baş ağrısı tipleri 14 ana grup ve yüzlerce alt grupta sınıflandırmıştır. Sıklıkla görülen baş ağrısı tipleri arasında migren, gerilim tipi baş ağrısı ve küme tipi baş ağrısı yer alır. Bazı baş ağrıları ise altta yatan farklı bir hastalığa bağlı olarak gelişir. Beyin damar hastalıkları ve sinir sistemi hastalıkları başta olmak üzere beyin tümörü, göz hastalıkları, sinüzit ve menenjit hastalıklarının varlığında baş ağrısı şikâyeti görülebilir.
Baş ağrısı kaç saat sürer?
Baş ağrısı birkaç saat sürebileceği gibi günler boyu da devam edebilir. Baş ağrısının süresi ve şiddeti, baş ağrısının oluşum nedenine ve türüne göre farklılık gösterir.
Baş ağrısı kaç günde geçer?
Baş ağrısının yüzlerce farklı tipi bulunduğundan baş ağrısının kaç günde geçeceğini söylemek zordur. Örneğin migren tipi baş ağrısı genellikle 4 ila 72 saat sonra geçer. Bu yüzden bir nöroloji uzmanına başvurarak baş ağrısı tipinin belirlenmesi ve uygun tedavinin başlanması son derece önemlidir.
Baş ağrısı kaç yaşında başlar?
Baş ağrısının kesin olarak hangi yaşta başladığını söylemek zordur. Ancak migren dâhil olmak üzere pek çok baş ağrısı tipi, çocukluk çağında başlayabilir. Çocuklarda baş ağrısı şikâyeti genellikle çocuğun sağlıklı bir şekilde iletişim kurmaya başladığı 3 yaşından itibaren ebeveynleri tarafından fark edilir.
Baş ağrısına kim bakar?
Baş ağrısı nörolojik bir rahatsızlıktır. Dolayısıyla baş ağrısı tedavisi nöroloji doktoru tarafından düzenlenir.
Baş ağrısı nelere sebep olabilir?
Baş ağrısı, kişinin hayat kalitesinin düşmesine neden olan rahatsızlıklardan biridir. Pek çok farklı sağlık sorununun belirtisi olarak kişide baş ağrısı görülebilir. Bu yüzden şiddetli baş ağrısı varlığında en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak nöroloji doktoruna muayene olunması önerilir.
Çok şiddetli baş ağrısına ne iyi gelir?
Baş ağrısının şiddeti, kişinin şimdiye kadar yaşadığı en şiddetli baş ağrısı olması durumunda en yakın sağlık kuruluşunun acil servisine başvurulmalıdır. Baş ağrısının fiziksel aktivite sırasında başlaması, bilinç bulanıklığı, vücudun bir tarafında güç kaybı, uyuşma, görme bozukluğu, bulantı, kusma ateş, denge kaybı, dilin peltekleşmesi gibi ek belirtilerin varlığında vakit kaybedilmeden acil servise gidilmelidir.
Hangi baş ağrısı tehlikelidir?
Şiddetli ve geçmeyen baş ağrısına ek olarak vücudun bir tarafında güç ve duyu kaybı, bilinç bulanıklığı, görme bozukluğu, konuşma bozukluğu, denge problemi gibi ek belirtiler varsa vakit kaybedilmeden acil servise başvurulmalıdır. Bu tip vakalarda beyin kanaması dâhil olmak üzere pek çok farklı sağlık problemine bağlı olarak baş ağrısı gelişebilir. Yaşam kaybıyla sonuçlanabilen bu tip baş ağrılarında kişiye ne kadar erken müdahale edilirse kişinin yaşam şansı o kadar yüksek olur.
Baş ağrısında ne zaman doktora gidilmeli?
Baş ağrısı, kişinin yaşam kalitesinin son derece düşmesine yol açan nörolojik rahatsızlıklardan biridir. Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen her baş ağrısı şikâyeti için nöroloji doktoruna başvurulabilir. Baş ağrısı tipinin belirlenmesinin ardından kişiye uygun tedavi düzenlenir. Bazı vakalarda yaşam tarzında yapılan küçük değişimlerle dahi baş ağrısı engellenebilir.
Eğer sizin de baş ağrısı şikayetiniz varsa en yakın sağlık kuruluşuna giderek muayene ve tedavi olabilirsiniz.
Bursa'da nöroloji uzmanı olarak hizmet veren, Doruk Hastanesi nöroloji doktorlarından Dr. Çiğdem ŞEN, iyi ve sağlıklı günler diler.