Demans hastalığının tek nedeni olmasa da en yaygın türlerinden biri olan Alzheimer, beyin hücrelerinin ölmesiyle kişinin bilişsel fonksiyonlarında azalmaya yol açan nörolojik bir hastalıktır. Beyin hücrelerinde yaşanan kayba bağlı olarak beyin, büzüşerek küçülmeye başlar. Yavaş bir şekilde bilinç kaybı oluşmasına neden olan Alzheimer hastalığının görülme sıklığı, yaş ile direkt olarak bağlantılıdır. Hastanın duygu, düşünce ve dolayısıyla davranışlarını kontrol etmede zorlanmasına yol açan bu rahatsızlık, çoğunlukla 60 yaşından sonra görülür. Belirtilerin yavaş yavaş ortaya çıktığı ve kişinin kendisini tarafından pek de hissedilmeyen rahatsızlık, gün geçtikçe günlük rutin işlerin yapılamaz hâle gelmesine yol açar.

Nörolojik hastalıklar arasında oldukça yaygın olarak görülen Alzheimer hastalığı, başlangıç dönemindeyken basit unutkanlıklara yol açar. Zaman içinde yakın geçmişte yaşanan olayların hatırlanamamasına neden olan hastalığın ilerleyen dönemlerinde kişi, yakın arkadaşlarını ve hatta ailesini tanıyamaz hale gelir. İleri dönemde ise kişi, kendi temel ihtiyaçlarını dahi karşılayamaz duruma gelerek, bakıma ihtiyaç duyar. Alzheimer hastalığının belirtilerine geçmeden önce, Alzheimer nedir bunu iyi anlamak gerekir.

Alzheimer Nedir?

İlerleyici tipte nörolojik bir hastalık olan Alzheimer, bir demans türüdür. Sıklıkla 60 yaş üzeri kişilerde oluşan Alzheimer, beyindeki sinir hücreleri dokusunda bulunan beta amiloid adlı normal olmayan proteinlerin birikmesine bağlı olarak gelişir. Protein birikimi zaman içinde artar ve beyinden atılamaz hâle gelir. Bu duruma bağlı olarak beyinde yer alan sinir hücreleri birbirleriyle bağlantı kuramaz ve sonuç olarak sinir hücreleri ölmeye başlar. Zihin işlevlerinde kayba yol açan hastalığın sebepleri henüz tam olarak anlaşılamasa da beyin hücrelerinin olması gerekenden daha erken bir dönemde ölmesiyle ortaya çıktığı bilinir. Normal şartlarda ilerleyen yaşla birlikte tüm bireylerin beyin hücrelerinde yaşanan kayıp, Alzheimer hastalarında çok daha hızlı seyirlidir.

Alzheimer hastalarında gelişen beyin hücrelerinin hızlı ölümü, beynin büzüşmesine ve küçülmesine yol açar. Bulaşıcı bir hastalık olmayan Alzheimer, kişinin zamanla bilincinin bozulmasına yol açar. Başlangıç dönemi belirtilerinden olan ufak tefek unutkanlıklar, ilerleyen dönemde kişinin zaman ve mekân algısının dahi bozulmasına yol açabilir. İlerleyici bir rahatsızlık olan Alzheimer’ın erken dönem belirtileri, genellikle yakın çevresi tarafından fark edilir. Unutkanlık, son yaşanan güncel olaylardan başlayarak geriye doğru ilerler. Hastalığın ilerleyen safhalarında kişi, sohbet etme gibi basit iletişim becerilerini de kaybeder. Sorulan sorulara yanıt verememeye başlayan kişi, en yakın sosyal çevresi olan ailesini dahi hatırlayamamaya başlar.

Alzheimer Neden Olur?

Uzun yıllardır Alzheimer hastalığı hakkında pek çok bilimsel çalışma yürütülmesine rağmen henüz hastalığın kesin nedeni saptanamamıştır. Beyindeki protein birikimine bağlı olarak sinir hücrelerinin birbiriyle olan bağlantısının kesilmesi ve zaman içinde sinir hücrelerinin ölmesine yol açan hastalığın olası nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• İleri yaş

• Kolesterol varlığı, tansiyon yüksekliği gibi bazı damar hastalıkları

• Ailede Alzheimer öyküsü varlığı

• Geçmişte yaşanan travmalar

• Geçmişe bağlı depresyon varlığı

• APOE4 taşıyıcılığı

• Düşük eğitim seviyesi

Alzheimer Belirtileri Nelerdir?

Alzheimer hastalığının belirtileri denilince akla gelen ilk semptom, unutkanlıktır. Hastalığın başlangıç döneminde oluşan unutkanlık, hafif düzeydedir ve kişinin günlük aktivitelerini yerine getirmesine engel teşkil etmez. İlerleyen dönemde kişinin yaşam kalitesini düşürmeye başlayan bu belirti, hastayı bilişsel ve davranışsal açıdan daha ciddi bir şekilde etkiler. Farklı bir deyişle ilerleyen dönemde hastalık, küçük çaplı unutkanlık, kişilerin, nesnelerin ve mekanların ismini unutma, son dönemde yapılan konuşmaları ve yaşanan olaylar hatırlayamama, yol bulamama gibi şikayetlere yol açar. Alzheimer hastalığının ilerlemesiyle birlikte belirtiler de artar ve oluşan şikayetler kişinin yaşamını etkilemeye başlar. Başlangıç dönemindeki bu belirtiler, özellikle eğitim düzeyi yüksek kişiler tarafından uzun bir süre tolere edilebilir. Zamanla kişinin içine kapanmasına da yola açan Alzheimer hastalığının belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

1. Başlangıç Dönemi Alzheimer Belirtileri:

• Bilinç bulanıklığı ve kafa karışıklığı

• Olayları ve konuşulanları hatırlayamamak

• Kişi ve nesne isimlerinin unutulması

• Yolların karıştırılması, kişinin evine dönememesi

• Karar vermekte güçlük

• Sürekli aynı şeylerin tekrar edilmesi

• Kaygılı olmak

• Dalgalı ruh hâli

2. Orta Dönem Alzheimer Belirtileri:

• Heyecanlı ve öfkeli olmak

• Halüsinasyon ve sanrılar görmek

• Yakın çevreden şüphe duymak

• Konuşmada güçlük

• Hırçınlık ve saldırganlık

• Ortama adapte olmakta güçlük

• Hatırlanamayan olayların inkâr edilmesi

• Takıntılı ve tekrarlayan hareketler

• Ruhsal durumun kötüleşmesi

• Gün ve zaman konusunda tereddüt etmek

3. İleri Dönem Alzheimer Belirtileri:

• Yeme ve yutkunma güçlüğü

• İdrar kaçırmak

• Konuşma kaybı

• Kısa ve uzun bellekte problemler

• Kilo kaybı

• Yardımsız hareket edememek, pozisyon değiştirememek

Alzheimer Tanısı Nasıl Koyulur?

Alzheimer şüphesiyle kişinin doktora başvurması ya da yakınları tarafından getirilmesinin ardından hastanın ayrıntılı olarak öyküsü dinlenir. Hastanın kendisinden ve ailesinden gerekli anamnez alındıktan sonra hekim, hastanın nörolojik işlevlerini, davranış, denge ve duyularını ölçer. Hastanın hafızasını test eden bazı nörolojik testlerin ardından hekim, gerekli gördüğünde tanının desteklenmesi için radyolojik görüntüleme ve laboratuvar testleri yapılmasını isteyebilir. MR, BT (bilgisayarlı tomografi) PET (pozitron emisyon tomografisi) gibi görüntüleme testlerinin ardından hekim hastayı tekrar değerlendirir. Psikiyatrik değerlendirme ve bazı genetik testler de bazı durumlarda yapılan diğer tanıya yardımcı yöntemlerdir. Yapılan muayene, test ve tetkiklerin ardından Alzheimer tanısı koyulur. Alzheimer hastalığı, kişinin kendisini etkilediği gibi yakın çevresini ve özellikle ailesini de etkileyen bir hastalıktır. Bu yüzden hekim, aileyi ne yapılması, hastaya nasıl davranılması ve nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda ayrıntılı olarak bilgilendirir. Alzheimer tanısı alan kişilerin ve yakınlarının sıklıkla merak ettiği sorulardan bir diğeri de “Alzheimer tedavisi nasıl yapılır?” şeklindedir.

Alzheimer Tedavisi Nasıl Yapılır?

Alzheimer hastalığının iyileştirici bir tedavisi henüz bulunamamıştır. Ancak hastalığının ilerleyişini yavaşlatmaya ve hastalarının şikayetlerini azaltmaya yönelik bir takım tedavi yöntemleri bulunur. Alzheimer hastalığının tedavisi, hastalığın derecesine göre farklılık gösterir. Tedavi, kişiye özel olarak düzenlense de tedaviye genellikle düşük dozda ilaç kullanımı ile başlanır. İlerleyen dönemde hekim, kademeli olarak ilaçların dozunu arttırır. Kişinin günlük işlerini kendi başına ve daha rahat yapabilmesini sağlayan tedavi yöntemleriyle kişinin ve yakın çevresinin yaşam kalitesi arttırılır.

Alzheimer Hastasının Bakımı Nasıl Yapılır?

Alzheimer hastalığı ilerleyici bir rahatsızlık olduğundan hastanın durumu zamanla kötüleşir. Bu yüzden bakım son derece önemlidir. Hastanın kendi yaşadığı evde bakılması da hastanın konforu, rahat ve iyi hissetmesi için önemli olduğundan eğer mümkünse bakımı, onun yaşadığı alanda yapılmalıdır. Hastaya kendisini iyi hissettirecek basit işler ve görevler verilebilir. Hastayı zorlamadan basit el işleri verilmesi, hatta iş yaratılması (örneğin: hastaya pirinç ayıklatılması, çamaşır toplatılması gibi) gerekir. Evdeki eşyaların yerlerinin veya duvar renklerinin değiştirilmesi gibi farklılıklar, Alzheimer hastalarının bulundukları ortama yabancı hissetmesine ve koordine olamamasına yol açabilir. Bu yüzden hastanın kendi ortamında bakılması son derece önemlidir. Alzheimer hastalarının aile içinde sırayla bakılması da hastanın kendisini yabancı hissetmesine yol açar. Bu yüzden eğer hastaya birden fazla kişinin bakması gerekiyorsa bakım, farklı kişiler tarafından günlük ya da haftalık olarak yapılmamalıdır. Farklı bir deyişle hastaya 3 ayrı kişinin bakması gerekiyorsa bakım, aylık zaman dilimlerinden oluşturulmalıdır. Bu durumda dahi Alzheimer hastası kendisine bakan önceki kişiyi arayabilir ve yeni gelen kişiye karşı son derece hırçın olabilir. Alzheimer hastasının yatağa bağımlı olduğu son döneminde hastanın yaşam süresini, araya giren idrar yolu ve akciğer enfeksiyonlarının yanı sıra uzun süre yatmaya bağlı olarak oluşan bası yaraları belirler. Sıklıkla sorulan, Alzheimer hastasının son evresi ne kadar sürer? ya da Alzheimer'ın son evresi ne kadar sürer? gibi sorular bu şeklide yanıtlanabilir.

Alzheimer İçin Hangi Doktora Gidilir?

Alzheimer, başlangıç döneminde hafif şiddette unutkanlığa yol açan nörolojik bir hastalıktır. Hastalık, ilerleyici özellikte olduğundan kendi hâline bırakıldığında hızla ilerler. Bu durum hastanın kendisinin ve yakınlarının hayat kalitesinin düşmesine yol açar. Aile bireylerinden birinde ya da kişinin kendisinde unutkanlık olduğunu fark edenler sıklıkla “Alzheimer için hangi doktora gidilir?” ya da “Alzheimer için hangi bölüme gidilir? diye sorar. Alzheimer hastalığının tanı ve tedavisi ile nöroloji bölümü ya da farklı bir deyişle nöroloji doktorları ilgilenir.

Alzheimer Hakkında Sık Sorulan Sorular

Alzheimer hastalığı hakkında sık sorulan soruları ve cevaplarını bu bölümde bulabilirsiniz.

Alzheimer Hangi Testle Anlaşılır?

Alzheimer, tek bir test ile tanısı koyulabilen bir hastalık değildir. Nörolojik muayenenin ardından nöroloji uzmanı gerekli gördüğünde MR, BT ve PET gibi radyolojik görüntülemeler yapılmasını talep edebilir.

Alzheimer Hangi Yaşlarda Görülür?

Alzheimer hastalığının görülmesi yaş ile direkt ilgilidir. Kişi yaşlandıkça Alzheimer olma ihtimali de artar. Alzheimer sıklıkla 60 yaşından sonra görülür.

Alzheimer Kaç Yılda İlerler?

Alzheimer'ın ilerleme hızı kişiden kişiye farklılık gösterir. Ayrıca hastanın bakım şekli ve ilaçlarının düzenli kullanımı da hastalığın ilerleyişi üzerinde etkilidir.

Alzheimer Kaç Evredir?

Alzheimer hastalığı tipik olarak 3 evreden oluşur. Bu evreler, başlangıç, orta ve ileri dönem olarak adlandırılır.

Alzheimer Nasıl Oluşur?

Alzheimer, beyinde yer alan sinir hücrelerinde protein birikimine bağlı olarak oluşur. Bu birikim, sinir hücrelerinin birbiri ile iletişim kuramamasına yol açarak zihinsel işlevlerde kayba neden olur.

Alzheimer'a Neden Olan Protein Hangisidir?

Alzheimer'a "beta amiloid" adlı protein birikimi yol açar.

Alzheimer Bulaşıcı Mıdır?

Hayır, Alzheimer bulaşıcı bir hastalık değildir.

Alzheimer Psikolojik Bir Hastalık Mıdır?

Hayır, Alzheimer psikolojik değil nörolojik bir hastalıktır.

Alzheimer Genetik Bir Hastalık Mıdır?

Alzheimer hastalığında genetik çok az bir rol oynar. Alzheimer hastalığının oluşumunda genetikten ziyade çevresel faktörler rol oynar.

Alzheimer'a Neden Olan Etkenler Nelerdir?

Alzheimer oluşumunda birden fazla etken rol oynar. Bazı hastalıkların yanı sıra, doğal olmayan gıda maddeleri, radyoaktivite ve zehirli gazlar da Alzheimer oluşumunda rol oynayan etkenler arasındadır.

Alzheimer Hastaları Kaç Sene Yaşar?

Alzheimer hastalarının yaşam ömrü, kişinin bakımına ve tedavinin düzenli olarak alınmasına bağlı olarak değişir. Tanı aldıktan sonra kişinin beklenen yaşam ömrü 3 ila 11 sene olsa da 20 yıldan fazla yaşayan Alzheimer hastaları da bulunur.

Türkiye'de Kaç Tane Alzheimer Hastası Vardır?

2019 yılı verilerine göre Türkiye'de toplam 600 bin Alzheimer hastası olduğu bilinmektedir.

Dünya Alzheimer Günü Ne Zaman?

Toplumsal farkındalığı artırmak amacıyla 21 Eylül Günü, Dünya Alzheimer Günü olarak kabul edilmiştir.

Alzheimer Kimdir?

Würzburg Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde mezun olan Alois Alzheimer, sinir hastalıkları uzmanı ve nöropatologdur. 1901 yılında incelemeye başladığı hastanın 1906 senesinde ölümünün ardından hastasının beynini inceleyen Alzheimer, beyinde patolojik bulgular olduğunu fark etti. Alois Alzheimer'ın hocası olan Emil Kraepelin, bu yeni keşfedilen hastalığı Alzheimer olarak adlandırdı.

Eğer siz de kendinizde ya da bir yakınınızda Alzheimer belirtileri olduğunu düşünüyorsanız, bir nöroloji uzmanına başvurarak muayene olmayı ihmal etmeyin.

Önceki sayfaya geri dön