İnme, beyin dokusundaki kan akımının kesintiye uğraması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Beyin, oksijen ve besin maddeleri için sürekli bir kan akışına ihtiyaç duyar ve bu akışın kesilmesi, beyin hücrelerinin hasar görmesine neden olabilir. İnme, kalp krizi ve kanser gibi önde gelen ölüm nedenleri arasında yer almaktadır. Nöroloji uzmanı Dr. Çiğdem Şen tarafından kaleme alınan bu makalede “Felç nedir?”, “Felç tamamen iyileşir mi?”, “Felç nasıl tedavi edilir?” gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Felç (İnme) Nedir?

İnme, beyin damarlarından birinin ya da birkaçının tıkanması veya yırtılması sonucu beyin hücrelerinin hasar gördüğü bir durumdur. Bu hasar beyin fonksiyonlarını bozabilir ve felç, konuşma bozukluğu, bilişsel bozukluklar ve hatta ölüme neden olabilir. İnme genellikle ani bir şekilde meydana gelir ve semptomları hızla ortaya çıkar. Bu semptomlar arasında yüzde asimetri, konuşma bozukluğu, görme kaybı, baş dönmesi, koordinasyon kaybı, karıncalanma hissi ve şiddetli baş ağrısı yer alır. İnme, yaşlı insanlarda daha yaygın olsa da, her yaşta insanı etkileyebilir.

Felç, bir inme sonucu oluşan bir durumdur ve çoğu zaman, beyinde kan akışının kesilmesi veya beyin dokusundaki hasar nedeniyle ortaya çıkar. Felç, vücudun bir bölgesinde güçsüzlük veya hareket kaybına neden olabilir. Bu güçsüzlük veya hareket kaybı, beyin tarafından kontrol edilen kasların etkilenmesi nedeniyle ortaya çıkar. Felç, genellikle inmenin bir sonucu olarak meydana gelir, ancak ayrıca beyin hasarı, sinir sistemi hastalıkları veya spinal kord yaralanmaları gibi diğer faktörler de felce neden olabilir. Felç, birçok farklı türde olabilir ve hangi türün yaşandığına bağlı olarak semptomlar farklılık gösterebilir.

İnme Belirtileri Nelerdir?

İnme belirtileri şunları içerebilir:

• Yüzde asimetri: Yüzün bir yarısında düşüklük veya sarkma
• Konuşma bozukluğu: Karışık veya anlaşılmaz konuşma
• Görme kaybı: Bir veya her iki gözde aniden görme kaybı veya bulanık görme
• Baş dönmesi: Dengesizlik veya baş dönmesi hissi
• Koordinasyon kaybı: Yürüme veya koordinasyon sorunları
• Karıncalanma hissi: Kol, bacak veya yüzde uyuşma veya karıncalanma hissi
• Şiddetli baş ağrısı: Aniden başlayan ve şiddetli olan baş ağrısı

Bu semptomlar ani olarak meydana gelir ve genellikle birkaç dakika veya saat içinde kötüleşir. Bu nedenle, inme acil müdahale gerektirir.

İnme Nedenleri Nelerdir?

İnme, beyin hasarına neden olan çeşitli faktörlerin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. İnmenin; iskemik inme ve hemorajik inme olmak üzere iki ana tipi vardır:

İskemik inme, beyin kan damarlarının tıkanması nedeniyle oluşur. Tıkanma genellikle kolesterol plaklarından, pıhtılardan veya damar duvarlarındaki diğer bozukluklardan kaynaklanır. Ayrıca, kalp krizi sonrasında gelişen bir ritim bozukluğu olan atriyal fibrilasyon da iskemik inme riskini artırabilir. İskemik inme, tüm inmelerin yaklaşık %87'sini oluşturur.

Hemorajik inme ise beyin kanaması nedeniyle meydana gelir. Kanama, beyin dokusuna zarar vererek beyin hasarına neden olur. Hemorajik inme, tüm inmelerin yaklaşık %13'ünü oluşturur.

İnmenin diğer risk faktörleri arasında yüksek tansiyon, sigara içmek, obezite, diyabet, yüksek kolesterol, ateroskleroz (arter duvarlarında yağ birikimi) ve ailesel inme öyküsü yer alır. İnme, yaşlı insanlarda daha yaygın olsa da her yaşta insanı etkileyebilir.

Kimler İnme Açısından Risk Altındadır?

İnme, herkesi etkileyebilen bir sağlık sorunudur, ancak bazı insanlar diğerlerinden daha yüksek risk altındadır. İnme risk faktörleri arasında yaş, cinsiyet, ırk, aile öyküsü, sağlık durumu ve yaşam tarzı faktörleri yer alır.

Yaş, inme için en önemli risk faktörlerinden biridir. 55 yaşın üzerinde olan insanlar, daha yüksek bir inme riski altındadır. Erkeklerin kadınlardan daha yüksek inme riski vardır, ancak kadınlar inme geçirdiklerinde daha ciddi sonuçlarla karşılaşabilir.

Belirli etnik gruplar da inme riski altındadır. Örneğin, Afrika kökenli Amerikalılar ve Hispanik Amerikalılar, beyin hasarı riski yüksek olan hipertansiyon gibi sağlık sorunlarına daha yüksek bir yatkınlığa sahiptir. Bununla birlikte, ırksal veya etnik farklılıkların inme riski üzerindeki etkisi hala araştırılmaktadır.
Ayrıca, aile öyküsü de inme için önemli bir risk faktörüdür. Ailede inme öyküsü olan kişiler, diğer insanlara göre daha yüksek bir inme riski taşır.

Bazı sağlık sorunları da inme riskini artırır, örneğin yüksek tansiyon, diyabet, kalp hastalığı, yüksek kolesterol ve ateroskleroz gibi sorunlar, inme riskini artırabilir.

Sağlıksız yaşam tarzı faktörleri de inme riskini artırabilir. Bunlar arasında sigara içmek, aşırı alkol tüketmek, fiziksel aktivite eksikliği, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve obezite yer alır. İnme, herkesi etkileyebilen ciddi bir sağlık sorunudur. Ancak, bazı insanlar diğerlerinden daha yüksek risk altındadır. Bu nedenle, bu risk faktörlerini bilerek sağlıklı yaşam tarzı seçimleri yapmak, inme riskini azaltabilir.

İnme Tanısı Nasıl Koyulur?

İnme tanısı koymak, genellikle hastanın semptomlarını, tıbbi geçmişini, fizik muayenesini ve ilgili görüntüleme testlerini değerlendiren bir dizi adımdan oluşur. İlk olarak, semptomlar incelenir. İnme, beynin farklı bölgelerinde meydana gelebilir ve semptomlar, inmenin nerede olduğuna bağlı olarak değişebilir. En sık görülen semptomlar arasında yüzde veya kol ve bacakta his kaybı, denge kaybı, konuşma zorluğu, görme kaybı ve şiddetli baş ağrısı yer alır. Daha sonra, hastanın tıbbi geçmişi ve risk faktörleri değerlendirilir. Bu, hastanın yüksek tansiyon, diyabet, kalp hastalığı ve sigara gibi inme risk faktörlerine sahip olup olmadığının belirlenmesini içerir.

Fizik muayene, inme belirtilerini daha ayrıntılı bir şekilde değerlendirmeye yardımcı olur. Bu muayene, nörolojik testler, kas gücü testleri, koordinasyon testleri ve denge testlerini içerir. Son olarak, ilgili görüntüleme testleri yapılır. Bu testler arasında beyin tomografisi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve beyin damarlarının görüntülenmesine yönelik görüntüleme testleri yer alır. Bu testler, inmenin nedenini belirlemeye ve uygun tedaviyi planlamaya yardımcı olur.

İnme tanısı, yukarıda bahsedilen adımların tümünün tamamlanmasından sonra konulabilir. Tedavi, inmenin türüne ve şiddetine bağlı olarak değişebilir ve mümkün olan en kısa sürede başlanmalıdır.

İnme Tedavisi Nasıl Yapılır?

İnme tedavisi, inmenin türüne ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. Hızlı müdahale ve uygun tedavi, inmenin ciddiyetini azaltabilir ve hastanın iyileşme sürecini hızlandırabilir. İnme tedavisi, acil müdahale, tıbbi tedaviler ve rehabilitasyon terapileri olmak üzere üç ana kategoride değerlendirilebilir.

Acil müdahale, inme geçiren hastanın hayatını kurtarmayı amaçlar. İnme acil müdahalesi, inmenin nedenine bağlı olarak farklı olabilir. Örneğin, kan pıhtıları, beyindeki kanamalar ve daralmış damarlar gibi nedenlere yönelik ilaçlar kullanılabilir. İnme geçiren hastaların mümkün olan en kısa sürede hastaneye götürülmesi gerekmektedir.

Tıbbi tedaviler, inme sonrası hastanın iyileşme sürecini hızlandırmaya yardımcı olabilir. Bu tedaviler arasında kan sulandırıcı ilaçlar, tansiyon ilaçları, kolesterol ilaçları ve insülin gibi ilaçlar yer alır. İnmenin nedenine bağlı olarak, bazı hastalara ameliyat da önerilebilir.

Rehabilitasyon terapileri, inme sonrası hastanın normal fonksiyonlarına geri dönmesine yardımcı olmak için kullanılır. Bu terapiler arasında fizik tedavi, konuşma terapisi, beslenme desteği, psikolojik destek ve destek grupları yer alır.

İnme tedavisi, hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre özelleştirilir ve genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Bu nedenle, inme tedavisinde bir ekip yaklaşımı benimsenir ve hastanın doktorları, hemşireleri, rehabilitasyon uzmanları, beslenme uzmanları ve psikologlar dahil bir dizi uzmanla çalışır.

İnme İçin Hangi Doktor Görülmelidir?

İnme için birçok farklı doktor veya uzmana başvurulabilir. İnme geçiren hastalar genellikle ilk olarak acil servise veya acil durum kliniğine başvururlar. Bu bölümlerde, acil tıbbi müdahalelerle hastanın hayatı kurtarılır ve inme tanısı konulur.

Daha sonra, inme tedavisi için bir nöroloji uzmanına veya inme uzmanına başvurulması önerilir. Nöroloji uzmanları, sinir sistemi bozukluklarına ve hastalıklarına odaklanmış uzmanlardır ve inme tedavisi konusunda uzmanlaşmışlardır. İnme uzmanları ise inme tedavisi ve rehabilitasyonu konusunda özellikle uzmanlaşmış doktorlardır. Ayrıca, inme tedavisi sürecinde birçok farklı uzmanla da çalışılabilir.

Özetle, inme için öncelikle acil tıbbi yardım alınmalı ve ardından bir nöroloji uzmanına veya inme uzmanına başvurulmalıdır. İnme tedavisi sürecinde bir dizi farklı uzmanla çalışmak da önemlidir ve hastanın ihtiyaçlarına göre özelleştirilir.

Eğer sizin de bir yakınınızda inme belirtileri varsa en yakın sağlık kuruluşunun acil bölümüne gitmeniz önerilir.

Bursa'da nöroloji uzmanı olarak hizmet veren; Doruk Hastanesi nöroloji doktorlarından Dr. Çiğdem ŞEN, iyi ve sağlıklı günler diler.

Önceki sayfaya geri dön