Parkinsonda beyin pili tedavisi, beynin belirli bir kısmına düşük voltajlı elektrik akımının iletilmesi ile gerçekleştirilen tıbbi prosedürdür. Pil sayesinde iletilen akım, ilgili bölgedeki beyin hücrelerini uyararak, nöronları aktifleştirir ve böylece Parkinson belirtilerinin azaltılması hedeflenir. Bursa nöroloji doktorları arasında yer alan Dr. Çiğdem Şen tarafından kaleme alınan bu yazıda “Beyin pili ne demek?” ve “Parkinsonda beyin pili tedavisi nasıl olur?” gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Beyin Pili Nedir?

Beyin pili, başta Parkinson hastaları olmak üzere, tremor ve distoni gibi nörolojik hastalıklarda uygulanan bir tedavi yöntemidir. Vücutta istemsiz hareketlerin meydana gelmesine yol açan bu rahatsızlıklara sahip bireylerin yaşam kalitesinin artırılmasına yardımcı olan bu tedavi, günlük aktivitelerini yerine getirmekte güçlük çekenler için önemlidir.

Halk arasında beyin pili tedavisi olarak bilinen Derin Beyin Stimülasyonu (Deep Brain Stimulation, DBS) vücudun hareketlerinden sorumlu beyin bölgelerine elektrik sinyalleri gönderen bir cihazın implante edilmesi ile gerçekleştirilir. Parkinson pili olarak da tanımlanan beyin pili tedavisinde elektronlar, beynin derinliklerine yerleştirilir ve bir stimülatör cihazına bağlanır. Tıpkı kalp pilinde olduğu gibi beyin pilinde bulunan nörostimülatör, beyin aktivitelerini düzenlemek için elektrik akımları üretir. Derin beyin stimülasyonu Parkinson hastalığında görülen, hareketlerde yavaşlama, titreme ve yürüme güçlüğü gibi pek çok belirtinin azaltılmasına yardımcı olur. Başarılı beyin pili ameliyatı sonrasında bireylerin, potansiyel olarak ilaç kullanımında azalma ve yaşam kalitesinde artış hedeflenir.

Beyin pili tedavisi, özellikle ilaç tedavisinden fayda görmeyen Parkinson hastalarını yeniden hayata bağlar. Bu noktada Parkinson tedavisinde beyin pili ameliyatının başarısı, doğru hastaya doğru tedavi uygulanması ile direkt bağlantılıdır.

Beyin Pilinin Faydaları Nelerdir?

Nöroloji uzmanı, kişinin beyin pilinden fayda göreceğini düşünüyorsa, beyin pili kullanımı gündeme gelebilir. Beyin pili kullanımına bağlı olarak bireyler pek çok avantaja sahip olabilir. Beyin pili faydaları şu şekilde sıralanabilir:

• Hareket ile ilgili semptomlarınızı tek başına ilaç tedavisine göre daha uzun süre kontrol etmenize yardımcı olabilir. Ameliyattan önce ilaca iyi yanıt veren motor semptomların beyin pili ile düzelme olasılığı en yüksek seviyededir.

• Titremeniz ilaca iyi yanıt vermese bile beyin pili şiddetli titremeyi iyileştirebilir.

• Beyin pili, hareketliliğinizin gün boyunca değiştiği, motor dalgalanmaları önemli ölçüde iyileştirebilir.

• Beyin pili, Parkinson ilaçlarınızın önemli ölçüde azalmasını sağlayabilir. Bu, istemsiz hareketler (diskinezi) gibi ilaca bağlı yan etkilerin ortaya çıkma riskini azaltabilir.

• Beyin pili, uyku bozukluğu ve ağrı gibi Parkinson hastalığının bazı motor dışı semptomlarını hafifletebilir.

• Yemek yemek, giyinmek, sandalyeden kalkmak ve yürümek gibi günlük aktiviteleri kolaylaştırabilir. Bu bağımsızlığınızı artırmanıza yardımcı olur. Dolayısıyla beyin pili genel yaşam kalitenizi ve sizi destekleyen kişilerin yaşam kalitesini artırabilir.

Beyin Pili Nasıl Çalışır?

Derin beyin stimülasyonu (DBS) dünyada ilk kez 1990'larda hareket bozukluklarının tedavisi için onaylanmış bir tedavi yöntemidir. Beyin pili, beyindeki derin yapılara bitişik elektrotların yerleştirilmesi ile uygulanır. Bu elektrotlar daha sonra bir tel benzeri araç yardımıyla göğüs duvarına, deri altından implante edilen bir puls üretecine bağlanır. Puls üreteci, elektrotlara aktifleşme talimatını veren bir bilgisayar tarafından kontrol edilir. Puls üreteci aktifleştiğinde elektrotlar hedeflenen bölgeye yüksek frekanslı stimülasyon iletir. Bu uyarı, beyindeki Parkinson semptomlarına neden olan bazı elektrik sinyallerini değiştirir ve böylelikle hastanın var olan semptomlarında iyileşme hedeflenir. Sıklıkla merak edilen “Beyin pili nasıl olur?” sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.

Parkinson hastalığının ve diğer bazı nörolojik rahatsızlıkların, hareketle ilişkili semptomları, beynin hareketi kontrol eden bölgelerindeki düzensiz elektrik sinyallerinden kaynaklanır. Başarılı beyin pili uygulamalarında, titreme ve diğer hareket ile ilgili belirtilere neden olan düzensiz sinyaller değiştirilir. Böylece ilaç tedavisine yanıt vermeyen ya da zaman içinde belirtileri artan hastalar için hayat değiştiren bir tedavi olarak karşımıza çıkar.

Parkinson Hastalarına Beyin Pili Nasıl Takılır?

Derin beyin stimülasyonunda, tedavi edilen semptomlara bağlı olarak beynin belirli bir bölgesine elektrotlar yerleştirilir. Elektrotlar, kafatasının üst kısmında açılan küçük deliklerden beynin hem sol hem de sağ tarafına yerleştirilir. Elektrotlar, derinin altından boyuna doğru ilerleyen uzun kablolarla göğüs derisinin altındaki pille çalışan bir stimülatöre bağlanır. Aktif hale geldiğinde stimülatör; titremeye, sertliğe ve diğer belirtilere neden olan hatalı sinir sinyallerini düzenlemek için bölgeye elektrik pulsları gönderir.

Parkinson beyin pili tedavisi için vücuda implante edilen 3 parça bulunur. Bunlardan ilki olan nörostimülatör, elektrik pulsları oluşturan, pille çalışan programlanabilir bir beyin pili cihazı olarak tanımlanabilir. Kalp piline benzer bir cihazdır ve nörostimülatör; hasta özelinde göğüs derisinin altına, köprücük kemiğinin altına veya karın içine yerleştirilebilir. Daha sonra, ucunda beyin dokusuna elektrik darbelerini ileten ve çok sayıda elektrot bulunan kaplanmış bir tel, beynin içine yerleştirilir. Bu noktada elektrotların beynin hangi bölgesine yerleştirileceği, hastanın yakınmalarına göre farklılık gösterebilir. Son olarak nörostimülatöre bağlayan yalıtımlı bir tel, derinin altına yerleştirilir ve bu; saçlı deriden kulağın arkasına, boyundan aşağıya ve göğse kadar uzanır. Daha sonra nöroloji uzmanı beyin piline ait stimülatörü, kablosuz bir cihazla programlar. Stimülasyon ayarı, hastanın durumu zamanla değiştikçe tekrar düzenlenebilir. Pallidotomi veya talamotomi gibi diğer ameliyatlardan farklı olarak derin beyin uyarımı, beyin dokusuna zarar vermez. Böylece gelecekte daha iyi tedaviler geliştirilirse beyin pili işlemi tersine çevrilebilir.

Beyin Pili Nasıl Programlanır?

Beyin pili ameliyatından sonra nörostimülatörün, optimum elektriksel stimülasyon için programlanması gerekir. Nöroloji uzmanı, bazı vakalarda beyin pilini ameliyattan hemen sonra programlayabilir ya da programlamak için hastaya ameliyattan sonrası için randevu verir. Genellikle birkaç hafta sonra başlayan programlama işlemi için bir kaç kez doktor ziyareti gerekebilir. Bu süreç içerisinde beyin pili takılan kişinin ilaçları ve dozları değiştirilerek, elektriksel stimülasyonla etkili bir şekilde çalışması sağlanır.

Beyin Pili Biterse Ne Olur?

Beyin pili, nöroloji uzmanı tarafından programlandıktan sonra doktor, hastanın özelinde belirli aralıklarla takip randevuları oluşturur. Derin beyin stimülasyonunda kullanılan pil, genellikle 3 ila 5 yıl kadar süreyle sorunsuzca çalışır. Beyin pili tükenmeye başladığında doktorlar nörostimülatörü ayakta tedavi prosedürüyle değiştirebilir. Ayrıca bu süreden daha uzun süre dayanan ancak düzenli şarj gerektiren, şarj edilebilir beyin pilleri de vardır. Şarj edilebilir beyin pilleri; 10 ila 15 yıl dayanabilen bir pile sahiptir. Bu aynı zamanda beyin pili kaç yıl dayanır sorusuna yanıt olarak da verilebilir.

Beyin Pili Parkinson Hastalığını Tedavi Eder mi?

Beyin pili Parkinson, distoni ve tremor gibi hastalıklarda uygulanan tıbbi bir prosedürdür. Peki beyin pili hangi hastalara takılır? Beyin pili, yukarıda sıralanan nörolojik hastalıklarda uygulanabilen bir yöntem olsa da her hasta beyin pili için uygun değildir. Sözgelimi Parkinson hastalarında, tedavi amacıyla beyin pili takılması noktasında hasta ve hasta yakınlarının beklentilerinin doğru noktada olması önemlidir. Beyin pili, Parkinson hastalığına ait belirtileri tamamen ortadan kaldırabilir. Ancak bu her hasta için geçerli olmayabilir. Beyin pili özellikle vücut yavaşlığının azalması, hızlı hareket edebilme, vücut sertliğinin azalması ve daha rahat hareket edebilme gibi hareket ile ilgili sistemlerinde faydalıdır. Ayrıca titreme azaldığı için hasta rahatlıkla yemeğini yiyebilir ve günlük işlerini yapabilir hale gelir, böylece bireyin yaşam kalitesi de artar. Ancak beyin pili Parkinson hastalığını ortadan kaldırmaz. Farklı bir deyişle beyin pili, hastalığa ait belirtilerin ortadan kaldırılmasını hedefler. Bu noktada merak edilen bir diğer soru da “Parkinsonda beyin pili ne zaman takılır?” şeklindedir.

Parkinson Hastalarına Beyin Pili Ne Zaman Takılır?

Beyin pili adayların seçiminde standartlaştırılmış bir kriter yoktur ve kriterler, hedeflenen semptom veya bozukluğa bağlı olarak farklılık gösterebilir. Genel olarak en iyi Parkinson cerrahisi adaylarının, idiyopatik Parkinson tanısı alan bireyler olduğu söylenebilir. Ancak ilaçların etkili olmadığı, kontrol edilemeyen titremesi olan hastalar; belirtileri olduğunda ilaca iyi yanıt veren ancak ilacın etkisi geçince ciddi motor dalgalanmaları yaşayanlar; hafif ya da şiddetli anormal ve istemsiz kas hareketleri yani diskinezi yaşayan bireyler; hareket semptomları daha yüksek veya daha sık ilaç dozlarına yanıt verebilen ancak yan etkiler nedeniyle bunu yapmaları sınırlı olan hastalar; Parkinson için beyin pili uygulaması için aday olarak kabul edilebilir.

Beyin Pili Ameliyatı Nasıl Yapılır?

DBS ameliyatında, MRI (manyetik rezonans görüntüleme) kullanılarak ve bazen işlem sırasında beyin hücresi aktivitesinin kayıtları kullanılarak beynin hedeflenen bir bölgesine elektrotlar yerleştirilir. Kalp piline benzeyen ve yaklaşık olarak kronometre boyutunda olan bir pilin implante edilmesi için ikinci bir prosedür gerçekleştirilir. Kalp pili, köprücük kemiğinin altına veya karın bölgesine yerleştirilir ve beyindeki hareketi kontrol eden; önceden hedeflenen bölgelere elektriksel bir uyarı iletir. Beyin pili ameliyatı geçiren kişilere, cihazı açıp kapatabilecekleri ve pil ömrü gibi temel parametreleri gözden geçirebilecekleri bir kontrol cihazı verilir. Sıklıkla merak edilen “Beyin pili nasıl kullanılır?” sorusu da bu şekilde yanıtlanabilir.

Beyin Pili Nerede Takılır?

Derin beyin stimülasyonu (DBS), vücudun hareketinden sorumlu beyin bölgelerine elektrik sinyalleri gönderen bir cihazın implante edildiği bir ameliyattır. Elektrotlar kafatasındaki küçük deliklerden beynin derinliklerine yerleştirilir. Elektrotlar bir uzatma kablosuyla göğüs derisinin altına yerleştirilen pille çalışan bir stimülatöre bağlanır. Beynin sol tarafı vücudun sağ tarafını kontrol ettiğinden ve bunun tersi de geçerli olduğundan, beyin pili genellikle beynin her iki tarafına da uygulanır. Beyin pili ameliyatı tam teşekküllü bir hastanede, ameliyathane ortamında kişiye implante edilir.

Beyin Pili Ameliyatı Riskli mi?

Beyin pili operasyonu da dahil olmak üzere hiçbir ameliyat tamamen risksiz değildir. Her ne kadar bireyler beyin pili ameliyatından sonra ilaç kullanmaya ihtiyaç duysa da, birçok kişi Parkinson belirtilerinde önemli ölçüde azalma yaşar ve ilaçlarını büyük ölçüde azaltabilir. İlaç miktarındaki azalma ise kişiden kişiye değişiklik gösterir. İlaç dozunun azaltılması, diskinezi gibi yan etki riskinin azalmasına yol açabilir. Enfeksiyon, felç, beyinde kanama veya anesteziyle ilişkili diğer komplikasyon riski %1 ila 3 arasındadır. Var olan diyabet, kalp ve akciğer rahatsızlıklarının tümü, bu riskleri ve ameliyata devam etme kararını etkileyebileceğinden, ilgili riskleri nörolog ve beyin cerrahı ile görüşmek önemlidir.

Beyin Pili Başarı Oranı Nedir?

Beyin pilinin başarı oranı; kişinin beyin piline uygunluğu, stimülasyon için uygun beyin alanının seçimi, ameliyat sırasında elektrotun hassas şekilde konumlandırılması, deneyimli programlama süreci ve ilaç yönetimi ile ilgilidir. Beyin pili için nöroloji doktoru ile görüşülmesi; hastanın beyin piline uygunluğu açısından değerlendirilmesi için önemlidir.

Beyin pili Bursa hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için bir nöroloji uzmanı ile görüşmek önemlidir. Bursa nöroloji doktorları arasında bulunan Dr. Çiğdem ŞEN, iyi ve sağlıklı günler diler.

Önceki sayfaya geri dön